Alex Reede en Leny Houben

Diversiteit is de nieuwe standaard

Enige weken terug hebben wij de blog gepubliceerd van Alex Reede, bestuurder van Stichting Eykenburg. De blog ging over zijn visie op de ouderenzorg anno 2020.

Wij vroegen ons vervolgens af “Hoe geeft een organisatie inhoud aan die visie?”
Stichting Cato en Stichting Eykenburg zijn collega instellingen in Den Haag en werken sinds 2014 op strategisch niveau samen. In een gesprek met de beide bestuurders, mw. drs. Leny Houben Stichting Cato en drs. Alex Reede, hebben wij de bovenstaande vraag aan de orde gesteld.

Zij zijn ervaren bestuurders in de ouderenzorg en hebben al heel wat veranderingen aan zich voorbij zien gaan, zo ook de huidige transformatie van de langdurige zorg.

De twee bestuurders willen komen tot een gedeelde visie op de dienstverlening en de geleverde zorg aan hun cliëntenpopulaties. Maar dan wel zonder de eigen identiteit op te geven. Het interview krijgt daarom de volgende titel mee;

Diversiteit is de nieuwe standaard
elke locatie met een eigen identiteit

Waarom samenwerken?
Professionaliteit in de ouderenzorg krijgt een heel ander gezicht. Wij vinden ook dat professionaliteit weer een leidend principe moet worden. Dat mag gelukkig weer en het stemt positief. Zorg werd de laatste jaren vooral gezien als een kostenpost, in plaats van als een cruciale kerncompetentie, waarmee je de organisatie kunt laten uitblinken en zich onderscheiden.
Voor cliënten die thuis wonen lijkt de component ‘wonen’ een gegeven. Wij willen meedenken over zijn welzijn en daarbij de zorg bieden die elke cliënt nodig heeft. Ons doel is om actief bij te dragen aan het adagium ‘gezond ouder worden in de eigen leefomgeving’.
Binnen de muren van de eigen instelling worden hele andere eisen aan de inrichting van zorg gesteld dan in de extramurale omgeving.
Zowel voor onze ambulante opdracht als voor de klinische setting, onderzoeken wij hoe wij elkaar inhoudelijk en qua dienstverlening kunnen versterken.
Wij geloven er echt in dat wij vanuit één visie op zorg, welzijn en wonen, betere kwaliteit aan de oudere kunnen bieden en ook nog eens tegen lagere kosten.
De omstandigheden van elke cliënt zijn uniek. Die willen wij centraal stellen in wat wij voor hem of haar doen. Dus wij staan voor zorg op maat. Dat heeft organisatorisch veel voeten in de aarde. Wij denken dat wij door samen op te trekken, sterker staan.

Over trends in de ouderenzorg
Het is geen nieuws dat het aantal patiënten met een zwaardere zorgvraag sterk groeit. Niet zelden gaat het daarbij ook over de kwetsbare kant van de eenzame oudere, zijn welzijn. Wij staan onder druk; de zorgverzekeraar zit er letterlijk bovenop dat wij zorg leveren die ertoe doet. En dat ook nog eens met structureel minder middelen. Wij voelen het als onze maatschappelijke verantwoordelijkheid en opdracht om die druk te accepteren en ernaar te handelen. Het biedt tegelijkertijd kansen om anders te kijken naar ons bedrijfsmodel.
Uitgangspunt daarbij is dat voor elke oudere andere mogelijkheden gelden om zorg en wonen te organiseren. Standaardiseren van ons aanbod is geld weggooien, flexibiliteit daarentegen het antwoord. Houd bijvoorbeeld rekening met verschillen in inkomen, in de beschikbaarheid van familie en vrienden en in de wijze waarop in de wijken aan het welzijn van de ouderen invulling wordt gegeven.
Om vraag-gestuurde zorg waar te maken, zetten wij strategisch in op meer inzet van mantelzorg. Dus niet de zorg organiseren volgens landelijke of stedelijke blauwdrukken, maar via het zien en accepteren van de verschillen tussen patiënten, met elk hun bijzondere persoonlijke omstandigheden. Verzekeraars willen binnen deze context concrete plannen zien en zij denken daarin actief met ons mee.

Strategie
De sleutel vinden wij in het benutten van de geboden ruimtes. Wij stellen de ontwikkeling van onze diensten voorop. Daaronder valt ook de professionaliteit van de geleverde zorg. De professional speelt dus een centrale rol. Dat is een breuk met het heden want wij kopen nu nog de zorg in op uurbasis. De beoogde verandering zal ons veel kansen bieden voor onderscheidende initiatieven en innovatie.
Diversiteit is dus onze nieuwe standaard. Daarin respecteren wij de verschillen tussen de cliënten maar ook tussen de locaties. Voor zover dit nog niet het geval is, ligt er een mooie uitdaging om professionals te leren inzien wat er van hen in de diversiteit gevraagd wordt. Wij willen actief eraan bijdragen dat mensen allereerst gewoon willen leven, ook wanneer zij ouder en beperkter in hun mogelijkheden worden.

De rol van de specialist ouderengeneeskunde (SO)
De laatste jaren is om meerdere redenen de rol van de specialist ouderengeneeskunde gemarginaliseerd tot een productiefactor. Die kun je inkopen van derden als dokter “X’ die de patiënt nauwelijks kent. Wij hebben ons te lang laten duwen in een rol waarin de menselijke maat werd ingeleverd voor het denken en handelen in ‘goedkoper en minder’.
Wij zien beiden de moderne specialist als een coach en deskundige die de behandeling zo lang mogelijk bij de huisarts van de cliënt laat. De SO acteert zo lang het kan op de achtergrond en op consultatiebasis. 

Het doel moet zijn om het medicaliseren steeds uit te stellen. Wij denken dat de SO veel meer zal gaan bijdragen aan de medische kennis van de huisarts en de mantelzorgers. Zijn focus moet liggen op deskundigheidsbevordering, binnen het eigen team en dus ook bij de huisarts en de mantelzorger. Communicatie en kennisdelen zijn kernkwaliteiten van de SO, met name het vermogen om een zorgvisie voor elke cliënt in teamverband met elkaar te creëren. 

Wij verwachten dat huisartsen steeds vaker deel gaan uitmaken van het multidisciplinaire team. Het is logisch dat de SO daarin een coachende en regisserende rol speelt. Dat lijkt nogal wat te vragen van de SO, maar wij denken dat juist zij zijn opgeleid om de diversiteit en de verschillen tussen mensen te zien en daar naar te handelen. Tegelijkertijd hebben zij geleerd samen te werken met verpleegkundigen, familie en vrienden en andere hulpverleners. Wij denken dat wij die rol alleen maar actief hoeven te stimuleren en de juiste condities ervoor te scheppen. Wel is het nodig dat de SO weer deel gaan uitmaken van onze eigen organisatie en teams.

Uiteindelijk zal het beeld verdwijnen van die ‘te dure arbeidskracht die slechts patiënten ziet en gedragsregels en medicatie voorschrijft’.
De vernieuwde rol vraagt klantgerichtheid, leiderschapsvermogen en een proactieve en ondernemende instelling. Ook zal de SO nog veel meer dan vroeger, respectvol in gesprek gaan met patiënt, huisarts en mantelzorgers. Graag willen we benadrukken dat wij ook vinden dat de ideale SO zijn onzekerheid moet durven tonen en bijna hardop moet durven nadenken.
Binnen de ouderenzorg worden we dagelijks geconfronteerd met ethische vraagstukken en wij hopen dat de SO prominent het voortouw neemt in het debat en de besluitvorming daarover.

Hoe gaan we dat waarmaken?
Aan ons de mooie taak om specialisten ouderengeneeskunde aan te trekken die zich willen en kunnen verbinden aan het gedachtegoed van onze organisaties.
Wij zijn optimistisch en wij denken dat er een verschuiving komt naar de specialist ouderengeneeskunde die proactief is en die vooral op samenwerken is gericht. En natuurlijk de specialist die vanuit zijn unieke kennis en kunde van de patiënt, zelf de medische verantwoordelijkheid houdt.

Wij zien een specialist die voortdurend in gesprek is met de patiënt en zijn omgeving. Hij zorgt voor het patiëntencontact, stelt vast hoe de patiënt ervoor staat en wat deze op enig moment nodig heeft. Hij initieert informatieavonden en gesprekken in kleinere kring met de familie en vrienden. Daarin geeft hij voorlichting en instructie, in het belang van de cliënt die zorg nodig heeft. Delegeren van taken hoort daarbij. Hij of zij luistert en heeft antennes voor wat de individuele patiënt nodig heeft. Er hoort ook bij dat de specialist training en begeleiding geeft aan verpleegkundigen en andere zorgverleners over de specifieke zorgvraag van de individuele patiënt. De SO is ook iemand met oog en belangstelling voor wetenschappelijke inzichten en nieuwe behandelvormen.
Wij willen de SO, die bij ons in dienst komt, graag de kans geven een boegbeeld te zijn en willen daarin faciliteren. De eigentijdse specialist weet ook hoe hij zijn werkzaamheden met behulp van beschikbare communicatiemiddelen (bijv. met facetime of skype, de mail of in groeps-apps) effectief en efficiënt organiseert en met de patiënten contact onderhoudt.

Misschien zijn de vaardigheid nieuwsgierig en proactief wel de belangrijkste kenmerken van de moderne SO.

Liefde voor het vak als de basis
Wij kunnen ons niet anders voorstellen dat een specialist ouderengeneeskunde met liefde voor zijn vak, naadloos in deze rol past. Aan ons de taak om de voorwaarden te scheppen om de specialist te faciliteren bij alles wat nodig is om de verwachte taken goed uit te kunnen voeren. Daarbij hoort ook hem of haar begeleiden en het creëren van de juiste werkomstandigheden.

reacties