Marijke van Putten

FACT-werk en specialistische zorg in één team

Aan professionals en bestuurders in de zorg worden zware eisen gesteld. Zekerheden verdwijnen, regelgeving werkt verstikkend, de financiële druk neemt toe. Het ‘handhaven van de koers’ is niet meer voldoende, vaak zijn harde en duidelijke keuzes nodig. Bestuurders moeten flexibel zijn en zichzelf opnieuw uitvinden. Professionals worden geacht de veranderingen te volgen en zich aan te passen. Van der Hoef & Partners publiceert interviews met deze professionals en bestuurders, met als centrale vraag: hoe gaan ze met hun uitdagingen om?

In het volgende interview spraken wij hierover met Marijke van Putten, lid raad van bestuur GGZ Noord-Holland-Noord

Marijke van Putten kiest met GGZ Noord-Holland-Noord voor geïntegreerde aanpak 

 FACT-werk en specialistische zorg in één team

‘Binnen GGZ Noord-Holland-Noord hebben we drie programma’s geschreven die de komende drie jaar hun beslag moeten krijgen’, vertelt Marijke van Putten, lid van de raad van bestuur. ‘Voorheen werkten we via twee sporen: de FACT-teams en diagnostisch gerichte specialistische teams. Deze voegen we samen tot geïntegreerde teams die wijk- en herstelgericht zijn. Teams met ervaringsdeskundigen en IPS-medewerkers die mensen begeleiden naar werk, maar ook met specialistische behandelkennis.’

‘Herstel voor iedereen’, ‘Digitaal fit’ en ‘Organiseren naar de wijk’, zo heten de drie programma’s. ‘Het is een samenhangende wijkgerichte benadering’, zegt Van Putten. ‘Verdergaan op de weg van ambulantisering betekent meer gebruikmaken van wat al in de maatschappij en in de wijk aanwezig is. Welke wijkcentra zijn er, welke sportverenigingen, welke huisartsenpraktijken, welke maatschappelijke hulp is er, welke hulp kunnen omwonenden bieden? Hoe kunnen we deze bestaande maatschappelijke systemen inzetten om onze cliënten zo veel mogelijk in hun eigen omgeving te begeleiden, te behandelen en te laten participeren?’

Wijkgericht hersteldenken
Het klinkt logisch, maar dit ‘wijkgerichte hersteldenken’ is weliswaar al vijftien jaar geleden geïntroduceerd maar nu pas écht aan het landen. Steeds vaker gaan IPS-medewerkers met cliënten op pad om hen via de methode ‘Individuele Plaatsing en Steun’ aan werk te helpen. Steeds vaker vergroten ervarings-deskundigen het zelfvertrouwen van cliënten door hen vanuit hun eigen levenspraktijk te laten zien dat zij ‘meer zijn dan hun ziekte’. Van Putten: ‘In de wijk werken we met de FACT-teams, activiteitencentra en begeleide woonvormen, in onze specialistische (poli)klinieken behandelen we onze cliënten op basis van de diagnose. Ook bij gemeentes en verzekeraars groeit nu het besef dat naar het hele plaatje moet worden gekeken. Het gaat ook om de maatschappelijke rol van de cliënt, om relaties, om werk, om huisvesting, noem maar op. Bij psychiaters en psychologen heeft jarenlang het diagnostisch denken vooropgestaan, iets als huisvesting mocht de gemeente regelen. In de specialistische teams zaten slechts zelden IPS-medewerkers en ervarings-deskundigen, in de FACT-teams te weinig psychologen behandelaars die psychologische behandelinterventies konden bieden zoals bijvoorbeeld traumabehandeling. Wij kiezen nu voor een geïntegreerde aanpak. Als nu bij iemand in de wijk behandeling, herstelondersteuning of opschaling bij crisis nodig is van, kan dit vanuit hetzelfde team.’

Geïntegreerde aanpak
Van Putten vindt dat juist nu deze geïntegreerde aanpak nodig is. Cliënten die bij de specialistische GGZ aankloppen, zijn per definitie mensen met ernstige psychiatrische problematiek. Ze hebben naast psychiatrische bijvoorbeeld ook sociale en financiële problemen. ‘Mensen met een lichte of matige enkelvoudige psychiatrische klacht worden nu behandeld door de basis-GGZ. Onze huidige cliënten hebben per definitie een herstelgerichte behandelaanpak nodig, het liefst in de eigen omgeving. Bij deze mensen moet je met alle betrokkenen bekijken wat de beste aanpak is. Dan gaat het ook om vragen als: wat wil de cliënt zelf met de behandeling bereiken, wat is het juiste moment om de behandeling in te zetten. En als je geen expertise in huis hebt om een cliënt met financiële problemen te helpen, moet je wel de weg kunnen wijzen. Daarom is het belangrijk om vanuit samenwerken en behandelnetwerken te denken.’

Samenwerken in keten
Van Putten gelooft in samenwerken en ketenzorg. Maar ze ziet ook dat processen weerbarstig zijn, dat gemeentes het moeilijk vinden de omslag te maken. ‘Mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen zijn ook hun burgers, met evenveel rechten als ieder ander. Ik zou het mooi vinden als we met gemeentes de budgetten naast elkaar zouden leggen en één geïntegreerd plan zouden maken voor de GGZ-patiënt. Vroeger staken we veel geld in klinische bedden. Uit cijfers van het Trimbos Instituut blijkt dat de afbouw van klinische bedden op schema ligt, maar dat de opbouw van ambulante zorg achterblijft. Ook in budget. Vergeet niet dat ook de basiszorg GGZ en vrijgevestigden betaald worden uit dit budget. Samen komen we verder.’

Willie Wortel
In het bouwen en verbinden van netwerken speelt ICT een belangrijke rol. Van Putten zit regelmatig om tafel met een ‘innovator’, haar persoonlijke Willie Wortel die ‘tien jaar vooruit kan kijken’, haar voortdurend uitdaagt een stap verder te denken. Hij laat zien wat de ontwikkelingen zijn, Van Putten vertaalt dat naar haar bestuurlijke praktijk. Ze ziet een digitale omgeving voor zich waar alle betrokkenen uit het zorgnetwerk rond een cliënt op aansluiten. Op dit moment zijn binnen GGZ Noord-Holland-Noord ook duizend mensen aangesloten op telezorg. Hiermee zijn bijvoorbeeld screen-to-screenbehandelingen mogelijk. ‘Straks maakt het niet meer uit of de psychiater in Noord-Holland of op de Bahama’s zit. Het zal ook leiden tot nieuwe beroepen, bijvoorbeeld digitale coaches. Dit soort innovaties gaat beweging geven op de arbeidsmarkt.’

EMDR
Van Putten benadrukt dat innovatie meer is dan ICT en e-Health. ICT is in haar ogen ondersteunend aan verbeteringen in de zorg, bijvoorbeeld om mensen in hun eigen omgeving te helpen. Van Putten: ‘Onder innovatie valt ook een nieuwe toepassing van een behandeling als EMDR. Wetenschappelijk onderzoek bewijst dat deze behandeling effectief is bij psychosen en de psychologische gevolgen van trauma’s. Binnen ons vakgebied is dit een enorme doorbraak.’

Kennis
Als bestuurder is het belangrijk een neus te hebben voor dit soort innovaties en ontwikkelingen, vindt Van Putten. Ook is het belangrijk te weten waar in de organisatie de ‘pareltjes’ zitten, de mensen met ideeën die de zorg verder brengen. Haar grootste zorg is dat veranderingen harder gaan dan de organisatie aankan. ‘Veranderingen gaan tegenwoordig in een veel sneller tempo dan vroeger. Wat vroeger twintig jaar duurde, duurt nu tien jaar, en straks misschien vijf jaar. Een organisatie die wil blijven bestaan, moet daarin mee. De specialistische GGZ zal altijd toegevoegde waarde blijven houden, omdat bij ons de kennis zit. Kennis om therapieën toe te passen en te vernieuwen, om medicijnen nog persoonlijker te maken. Met onze kennis voeden we andere partijen in de zorgketen, zoals huisartsen of mensen in sociale wijkteams. Kennis is de basis van wat we doen.’

Nooit klaar
Van Putten is benieuwd hoe GGZ Noord-Holland-Noord er over drie jaar uitziet. Ze gaat ervan uit dat dan resultaat zichtbaar is van de drie programma’s die nu geschreven zijn. ‘Als gebeurt wat ik hoop en verwacht, hebben we over drie jaar een organisatie die écht cliëntgericht is, die geen wachtlijsten meer heeft, herstel ondersteunend is, digitaal werkt en nog beter in staat is mensen in hun eigen omgeving te behandelen. Een organisatie ook die écht snapt hoe zij continu moeten blijven verbeteren. In die zin zijn we nooit klaar.’

* Tekening "Stemmen horen" van Marcel de Jong

Dit interview is op verzoek van Van Der Hoef & Partners / D!scura uitgewerkt door Ben Tekstschrijver, tekstschrijver gespecialiseerd in de zorg 

reacties